برای انتشار صکوک ارزی یا اوراق بینالمللی، گام نخست، کسب دانش و آگاهی نسبت به فضای اقتصاد بینالملل است به این معنی که ابتدا متخصصان شرکتهای تامین مالی و شرکتهایی که در حوزه بینالملل فعالیت میکنند باید نسبت به فرآیندها و اقتصادی که برمبنای آن تامین مالی میشود آگاهی داشته باشند.
کارشناسان تامین مالی معتقدند برای انتشار این اوراق فراهم کردن زیرساختها و تجهیز به ابزارهای مالی در کنار رتبهبندی شرکتهای داخلی حائز اهمیت است.
زیرساختها فراهم نیست
بهروز زارع مدیرعامل تامین سرمایه سپهر دراینباره معتقد است هنوز شرایط انتشار انواع اوراق به شکل ارزی در کشور فراهم نیست. به گفته این کارشناس بازارسرمایه، برای انتشار این اوراق دو شکل متصور است، یکی اینکه بعد از انتشار در داخل کشور، به بعضی از کشورها، شرکتها و اشخاصی که منابع ارزی در اختیار دارند به شکل محدود بفروشیم یا در خارج از کشور بعضی از اوراق را در یک کشور ویژه منتشر کرده و در آن کشور هم عرضه کنیم. صمت گفت: هیچ کدام از این روشهای انتشار اوراق امروز میسر نیست، کاری بسیار پیچیده است و به این راحتی هم انجام نمیشود. از سوی دیگر باتوجه به مشکلات نظام بانکی، کار سختی است. اما در زمینه حالت نخست، اگر چه در کشور امکان انتشار اوراق وجود دارد اما ابتدا باید نرخ ارز تثبیت شده و تک نرخی شود؛ نمیتوان با یک نظام چند نرخی، اوراق ارزی را به سایر کشورها فروخت. در این صورت مشخص نمیشود اوراق با چه نرخی خریداری و تسویه میشود. وی درباره تامین منابع ارزی گفت: منشأ تامین منابع ارز هم باید تکلیفاش مشخص باشد به این معنی که بانک مرکزی باید مجوز آزادسازی نرخ ارز را بدهد. زارع در ارزیابی این وضعیت در خارج از کشور افزود: برای کسانی که در خارج از کشور هستند نکته حائز اهمیت این است که بتوانند براساس نوسان ناخواسته نرخ تسعیر ارزهای خارجی نسبت به ریال ریسکها را پوشش دهند. در بازارهای بینالمللی ابزارهای مالی که بتواند ریال را در برابر این ارزها پوشش دهد وجود ندارد. در کشور ما هم هیچکدام از این ابزارها وجود ندارد. وی با تاکید بر اینکه درحالحاضر هیچکدام از این زیرساختها هنوز آماده نیست، تصریح کرد: در چنین شرایطی انتشار اوراق ارزی مثل این است که یک خودرو داشته باشید، اما نه بنزینی وجود دارد نه چرخی که این خودرو را به حرکت درآورد. با این شرایط نمیتوان اوراق ارزی منتشر کرد. مدیرعامل شرکت تامین سرمایه سپهر درباره ارتباط انتشار صکوک ارزی با بورس ارز گفت: بورس ارز میتواند یک حلقه از یک مکانیزم باشد. به این معنی که بعضی از ابزارهای مالی، مبتنی بر ارزهای مختلف در کشورهای مختلف ایجاد میشوند، اگر منظورمان این است کهبورس ارز را ایجاد نکردهایم، چشماندازش هم بههیچ وجه معلوم نیست که ایجاد میکنیم یا نه. اما اگر منظور از ایجاد بورس، ارز محلی است که ارز در آن به طور فیزیکی مبادله شود، کارکردی بیش از اینکه امروز شاهد آن هستیم نخواهد داشت، فقط عرضه ارز را منسجم کرده و به شفافسازی نرخ ارز کمک میکند. او ادامه داد: در چنین شرایطی بهترین راهکار این است که بتوانیم ابزارهای مالی مبتنی بر ارزهای متفاوت را در بازار ایجاد کنیم، در اینصورت بخشی از این مشکل برطرف میشود. زارع ابزارهایی مانند فیوچرز(قراردادهای آتی)، فوروارد(پیمان آتی) و سوآپ را از ابزارهایی برشمرد که به طور معمول در دنیا برای ارزهای متفاوت ایجاد میشوند و مورد استفاده قرار میگیرند. وی تاکید کرد: درحالحاضر هیچکدام از این ابزار در کشور ما مورد استفاده قرار نمیگیرد. در چنین شرایطی که این ابزارها، زیرساختها یا مقررات مربوط به انتشار ارز بینالمللی را نداریم، نمیتوان انتظار داشت امروز این قوانین ایجاد شود و فردا یک آییننامه صادر شود که این اتفاق بیفتد؛ همه زیرساختهای لازم برای انتشار اوراق ارزی باید فراهم باشد. زارع افزود: درباره قراردادهای آتی سهم، چند سال است کار میکنیم اما هنوز بازار فعالی نشده بنابراین نمیتوان انتظار داشت ابزارهایی به مراتب پیچیدهتر و با ساختار سنگینتر ایجاد شود.به گفته این کارشناس بازارسرمایه، ایجاد این بازار بین ۲ تا ۳ سال زمان میبرد.