تصویر توربین جداشده موتور هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ ماهان، در روزهای اخیر در شبکههای اجتماعی دست بهدست چرخید و بار دیگر فرصتی برای اظهار نظرهای درست و غلط درباره ناوگان هوایی فراهم شد.
این در حالی است که ایمنی، اصل نخست هر پرواز است و پیش از پرواز، هم مهندس ایمنی زمینی و هم خلبان، به طور کامل هواپیما را چک میکنند اما باید قبول کنیم که با وجود همه بررسیها، برخی حوادث غیرقابل پیشبینی هستند. در این میان نقش خلبان در بروز سانحهای که دور از ذهن نبود، از یاد رفته است.
ماجرا از این قرار است که پرواز هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ هواپیمایی ماهان در مسیر تهران ـ بندرعباس با بیش از ۴۰۰مسافر، پنجشنبه گذشته و تنها دقایقی بعد از بلند شدن از فرودگاه مهرآباد، با مشکل مواجه شد، توربین موتور شماره ۳ کنده شده و در حوالی تهران به زمین افتاد اما خلبان با مهارتی که داشت و در حالی که دو موتور از چهار موتور هواپیما را از دست داده بود، به مهرآباد بازگشت و به سلامت هواپیما را به زمین نشاند.
در این باره، محمد شهبازی، مدیر ایمنی و سوانح سازمان هواپیمایی اعلام کرد که پیش از پرواز، بررسیهای لازم انجام شده بود و این حادثه، جزو وقایع غیرقابل پیشبینی بوده است. حال این پرسش پیش میآید که با وجود بررسیهای پیش از پرواز چرا باز هم پای اتفاقهای پیشبینی نشده به پرواز باز میشود؟
شهریار روزبیانی، از خلبانان کشور و مدیر ایمنی عملیات هواپیمایی زاگرس در گفتوگو با صمت در پاسخ به این پرسش اظهار میکند: هواپیماها سیستمهای پیچیدهای دارند که با توجه به بزرگی و نوع هواپیما، این پیچیدگیها متفاوت است و استفاده از این سیستمها و ابزار پیچیده، دشواریهای خاص خود را دارد که در این زمینه، اهمیت آموزش، نوع قطعات و بازرسی پیش از پرواز قابل توجه است.
به گفته او، پیش از پرواز هر هواپیما، مدیر ایمنی هواپیما که گواهینامه آن نوع هواپیما را دارد، ایمنی وسیله را بررسی میکند و مسئولیت دارد پیش از تحویل هواپیما به کادر پرواز، آن را بهطور کامل بررسی کرده و دفتر ویژه بازرسی را امضا کند، در صورتی که هواپیما مشکلی نداشته باشد، اعلام میکند که قابل پرواز است. آنطور که روزبیانی میگوید، در مرحله بعد، خلبان و کمکخلبان، سیستمهای داخلی هواپیما و بدنه بیرونی و موتورهای آن را چک میکنند تا اطمینان پیدا کرده تا مشکلی نداشته باشد.
آنطور که این خلبان توضیح میدهد، خلبان پیش از پرواز دفتر هواپیما را باز میکند تا مشاهدات و عملکرد کادر پرواز قبلی که در آن نوشته شده است را مطالعه کند. در این دفتر مشکلات پیش آمده در طول پرواز با این هواپیما در پروازهای قبلی و عملیات انجام شده برای خروج از مشکل، ثبت شده است. وی با تاکید دوباره بر اهمیت ایمنی برای خلبان پیش از پرواز میافزاید: خلبان و مهندس ایمنی زمینی در انجام چکهای قبل از پرواز سختگیری دارند و اقدام مخاطرهآمیز انجام نمیدهند، با این حال یادمان باشد که هواپیماها هم مانند خودروها فرسوده میشوند و به جایی میرسند که دچار مشکل شوند، اما از نظر ایمنی، هیچ اغماضی نمیشود. او با تاکید بر بررسی دقیق ایمنی هواپیما قبل از پرواز میافزاید: گاهی پیش میآید هواپیما به مرحلهای رسیده که باید برای چک برود اما مهندس زمینی اعلام میکند براساس ضوابط و دستورالعمل شرکت طراحیکننده هواپیما، میتواند مقدار دیگری پرواز داشته باشد. به گفته وی، همه این موارد براساس چارچوب قانونی است و در صورت بروز مشکل، نمیتوان به سرعت کسی را زیر سوال برد.