خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
اوپال، سنگ چشم گربه، عین‌الهَر و عین‌الشمس نام‌هایی است که به گونه‌ای از سنگ‌های بهادار داده‌اند.
این سنگ که در صنعت جواهرات به کار می‌آید این روزها بیش از هر جای دیگر دنیا در استرالیا استخراج می‌شود و نگین ملی استرالیا نام گرفته است. اوپال از دُرّ کوهی، بی‌شکل‌تر و نرم‌تر است و میزان آب آن تا ۲۰ درصد هم می‌رسد. می‌تواند بی‌رنگ باشد یا به رنگ‌های سفید، آبی شیری، خاکستری، سرخ، زرد، سبز، قهوه‌ای و سیاه یافت شود، اما اوپال‌های سفید و سبز بیش از دیگر رنگ‌ها یافت می‌شوند و کمیاب‌ترین گونه این کانی هم در رنگ سرخ بر زمینه سیاه یافت می‌شود. تفاوت‌ها در رنگ اوپال تابعی از اندازه رشد در طول موج‌های سرخ و فروسرخ است. کانی اوپال ژله‌مانند است که در دمای پایین ته‌نشین می‌شود و می‌تواند در شکاف‌ها و درزهای بیشتر تخته‌سنگ‌ها تشکیل شود؛ این سنگ در شکاف‌های لیمونیت، ماسه‌سنگ، ریولیت، مارن و بازالت ایجاد می‌شود و برای نخستین بار در چک‌اسلواکی کشف شد، از نظر شکل، بلور منشوری و منشأ تشکیل آن بعد از آتشفشانی، دگرسانی است. در حال حاضر نیز در نواحی آتشفشانی استرالیا، آلمان، چک‌اسلواکی، مکزیک، ژاپن، ایسلند، امریکا و کانادا یافت می‌شود. کشورهای دیگری که در آنها اوپال به میزان کمتری پیدا می‌شود، هندوراس در امریکای مرکزی و برزیل هستند؛ نوع اوپالی که در استرالیا یافت می‌شود، اغلب در ظاهر با آنچه در سایر نقاط جهان وجود دارد، متفاوت است، اما اوپال استرالیا مرغوب‌ترین اوپال جهان است و به نظر می‌رسد استرالیا نیز بیش از سایر نقاط جهان در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده است.
اوپال استرالیا
به گزارش صمت به نقل از اوپال‌دانزآندِر، در جنوب استرالیا ۴ پهنه فعال استخراج اوپال به نام‌های آنداموکا، کوبرپدی، لامبینا و مینتابی وجود دارد؛ در واقع این منطقه بزرگترین تولیدکننده اوپال جهان از نظر حجم است و اوپال سفید یا شیری رنگ تولید می‌کند. درحال‌حاضر حدود ۹۵درصد تولید اوپال جهان در اختیار استرالیاست که تنها در صنعت جواهرسازی کاربرد دارد. بازار صادرات اوپال استرالیا در سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۷ ۶۰میلیون دلار تخمین زده شده است، این رقم در سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۶ ۶۹میلیون دلار بوده است؛ بین سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۵، آمار و ارقام تولید برای سنگ‌های قیمتی جدا نشده، بین ۱۰۰میلیون تا ۲۰۰میلیون دلار تفاوت داشت. گسترده اوپال در ۳ ایالت این کشور توسعه یافته است. کویینزلند، نورت‌ساوت‌وِلز و استرالیای جنوبی. اوپال سفید یا شیری رنگ در جنوب استرالیا، اوپال سیاه در ایالت نیوساوت‌وِلز و اوپال تخته‌سنگی در ایالت کویینزلند یافت می‌شود. بهترین زمان برای بازدید از پهنه‌های اوپال از ماه آوریل (اواسط فروردین تا اواسط اردیبهشت) سپتامبر (اواسط شهریور تا اواسط مهر) است. از رفتن به این پهنه‌ها در تابستان باید پرهیز کرد، چون هوا بسیار گرم است و همچنین بارش‌های سنگین احتمالی ممکن است در برخی نواحی، دسترسی به جاده‌ها را غیرممکن کند. در نیوساوت‌ولز بیشترین میزان اوپال استرالیا از نظر ارزش تولید می‌شود. شهر لایتنینگ‌بریج در این ایالت در تولید اوپال سیاه مشهور است. اوپال سیاه ارزشمندترین و تیره‌ترین نوع اوپال است و برخلاف اوپال‌های رایج، اوپال‌های سیاه دارای کربن و عناصر اکسید آهن است. شهر وایت‌کلیفز در شمال غربی نیوساوت‌ولز به طور عمده اوپال کریستال یا اوپال شکافی تولید می‌کند. این اوپال در شکاف‌های افقی زمین تشکیل می‌شود. وایت‌کلیفز در تولید اوپال‌های آناناسی نیز شهرت دارد؛ اینها اوپال‌هایی هستند همانند فسیل‌ها که در اشکال عجیب‌وغریب مانند کریستال‌های معدنی شکل گرفته‌اند. این فسیل‌های نادر وقتی شکل می‌گیرند که یک کریستال معدنی از کانی گلوبریت با کلسیت و سپس با اوپلایز جایگزین شود. در ایالت دیگر استرالیا، کویینزلند، اوپال تخته سنگی تولید می‌شود؛ گونه‌ای خاص و بی‌همتا از اوپال که در پیوستگی با یک سنگ میزبان یافت می‌شود. اوپال تخته سنگی، ویژه این ایالت است و در صخره‌های گچی رسوب شده که در معرض هوا قرار دارند در غرب این ایالت ایجاد می‌شود. شهر کوییل‌پی در این ایالت که با عناوین شهر اوپال و خانه اوپال نامیده شود، بزرگترین تولیدکننده اوپال تخته‌سنگی در جهان است.
نمونه‌ای از اوپال‌های معروف
اوپال ملکه یا چشم گربه آنداموکا به ملکه الیزابت دوم پیشکش شده است. «آتش‌سوزی تروی» نام اوپالی است که از سوی ناپلئون به ژوزفین دوبوآرنه پیشکش شد. اپال دنباله‌دار هالی، بزرگترین اوپال نتراشیده سیاه‌رنگ است. ساعت دیواری روبه‌روی بخش پذیرش پایانه گراندسنترال در منهتن نیویورک یکی از بزرگترین اوپال‌های دنیا را در خود دارد و موسسه اسمیتسونین، بزرگترین موزه علمی، فرهنگی و تحقیقاتی جهان نیز یکی از اوپال‌های معرف دنیا را نگهداری می‌کند.