نحوه اجرای پروژه در اولویت تامین مالی
دولت قصد دارد تا با استفاده از تمام ابزارهای مالی سرمایه مورد نیاز صنعت را تامین کند. به طوریکه سرمایه در گردش و نقدینگی مورد نیاز واحدهای صنعتی را از تمام منابع بانکی تامین کند. حسین ساسانی، عضو انجمن مدیران صنایع با بیان این مطلب در گفتوگو با صمت اظهار کرد: یکی از ابزارهای تامین مالی پروژهها و طرحهای بزرگ اقتصادی همان صدور گواهی سپرده است که در گذشته با محدودیت مواجه بوده و بسیار ناچیز اجرایی شده است. به گفته ساسانی، صدور گواهیهای سپرده خاص متفاوت از تامین سرمایه به طریق شرکتهای تامین سرمایه است. همچنین این اوراق به منظور راهاندازی طرحهای ملی و طرحهای بزرگ تولیدی اجرا شده و با مشارکت مردمی و جذب سرمایه آنها تامین میشود. رییس کمیته توسعه پایدار فرهنگستان علوم و دبیر کل پیشین کنفدراسیون صنایع افزود: بانک به درخواست مجری طرح برای انتشار گواهی سپرده خاص اقدام میکند اما در آخر مشتری با مجری پروژه طرف حساب است و این یک مزیت اصلی برای این راهکار تامین مالی است. ساسانی با اشاره به ضعف مالی بخش خصوصی و انجام مذاکره بانکی برای صدور گواهی سپرده خاص افزود: در گذشته بانکها رغبتی برای تامین مالی بخش خصوصی از طریق گواهی سپرده خاص نداشتند و بیشتر برای پروژههای دولتی و بزرگ انجام شده است. به گفته وی، هر طرح تولیدی با بررسیهای بانک مرکزی در تعیین نیاز مالی اجرای طرح، تعیین ریسک بازگشت سرمایه و توجیهپذیری فنی و اقتصادی اقدام به صدور گواهی سپرده خاص میکند اما مجری طرح باید آورده نقدی تا۵۰درصد هزینه مورد نیاز را تامین کرده باشد. ساسانی معتقد است، تامین نقدینگی تمام مشکل صنعت نیست بلکه در برخی موارد بهدلیل نبود مدیریت اجرایی صحیح بینیازی از نقدینگی تبدیل به چالش نقدینگی میشود. بنابراین همانطور که در امکانسنجی و توجیهپذیری طرحهای صنعتی بررسیهای کارشناسی میشود در نحوه مدیریت اجرایی پروژهها نیز باید نظارت کارشناسی شود.
توجیهپذیری و بازگشت سرمایه
برخی کارشناسان نیز معتقدند در این دستورالعمل بانک مرکزی در تعیین مقیاس طرحها محدودیتی مشخص نکرده و همچنین در سقف قابل انتشار گواهی سپرده نیز محدودیتی اعلام نکرده است.
آنطور که محمدرضا نگهدار، کارشناس بانکی در گفتوگو با صمت اظهار کرد: توجیهپذیری اقتصادی و بازگشت سرمایه مهمترین شرط اصلی برای صدور گواهی سپرده خاص برای طرحهای تولیدی است به نحوی که طرحهای تولیدی جدید باید تا ۳۰درصد نرخ بازدهی را پوشش دهند. وی معتقد است اگر طرحی نتواند تا ۳۰درصد سرمایه خود را برگشتپذیر کند امکان راهاندازی از نظر اقتصادی نداشته و طرح تولیدی در امکانسنجی بانک مرکزی رد میشود. نگهدار با اشاره به اینکه محدودیتی برای طرحهای تولیدی بزرگ و کوچک در این دستورالعمل دیده نشده است، گفت: سقفی برای انتشار گواهی سپرده خاص از سوی بانک مرکزی دیده نشده و در صورت توجیهپذیر بودن طرحهای تولیدی دیگر محدودیتی ریالی برای این روش تامین اعتبار وجود ندارد. به گفته نگهدار، بانکها با ضمانت پرداخت این گواهیهای سرمایهای را منتشر کرده و خریداران آن در ارتباط با صاحبان پروژهها نیستند اما در چند سال اخیر این راه تامین مالی بسیار محدود شده است و طرحهای محدودی توانستهاند از این راه مالی استفاده کنند همچنین اوراق منتشرشده به تعداد محدود فروخته شده است.