در سالهای گذشته غولهای بزرگ تولیدات کارخانهای، مانند سامسونگ، هیوندایی و ال جی در قلب توسعه اقتصادی سریع این کشور قرار داشته و حمایت دولت از این کارخانهها سبب شد که کره در بخشهایی مانند کشتیسازی، صفحات نمایش پیشرفته، تلفنهای همراه و تراشههای حافظه، تبدیل به یک کشور پیشرو شود. اما اکنون این پرسش مطرح است که آیا چند شرکت بزرگ (چائبول در اصطلاح کرهای) میتوانند همچنان راهبری رشد اقتصادی این کشور را در رقابت با سایر کشورها، از جمله چین، ادامه دهند؟ اگرچه عملکرد شرکتهای بزرگ برای رشد اقتصادی این کشور حیاتی است، اما شکی نیست که وجود بنگاههای کوچک و متوسط فعال و سرزنده میتواند به سرعت گرفتن هرچه بیشتر این رشد کمک کند. در واقع همزمان با افزایش بهرهوری بنگاههای بزرگ، سهم آنان در ایجاد اشتغال داخلی کاهش مییابد، چرا که این شرکتها در حال گسترش بازارهای خود در خارج از مرزهای کشور کره هستند؛ بنابراین کارگران کمتری را در داخل استخدام کرده و در عمل بار ایجاد اشتغال بر عهده بخش خدمات و بنگاههای کوچک و متوسط قرار میگیرد. این مساله که بهرهوری شرکتهای خدماتی و بنگاههای کوچک و متوسط تنها ۳۵ تا ۴۰ درصد بهرهوری بنگاههای بزرگ است، نشان دهنده چالشهای پیشروی صنایع کوچک در کره است. در واقع به دلیل سهم عظیمی که بنگاههای بزرگ از بازار دارند، صنایع کوچک و متوسط تاکنون نتوانستهاند همانند آنها شغلهای بلندمدت و دارای پرداختی مناسب به جامعه عرضه کنند. از طرفی، قدرت رقابت بنگاههای کوچک و متوسط در دو دهه اخیر، در سایه قدرت بنگاههای بزرگ تضعیف شده و توانایی آنها را در بهرهبرداری مناسب از حمایتهای دولت تحت تاثیر قرار داده است.
۵ مسیر تامین منابع مالی
بخش بنگاههای کوچک و متوسط در کره، از نظر پتانسیلهای اقتصادی، اهمیت بسیاری در اقتصاد این کشور دارد. این بنگاهها خالقان اصلی اشتغال در کشور کره به شمار میروند. تعداد افراد شاغل در این بنگاهها ۰۳/ ۱۴ میلیون نفر بوده که ۹/ ۸۷درصد از کل اشتغال کره را تشکیل میدهد. از جمله اقدامات دولت در جهت شتاببخشی مجدد به رشد اقتصادی، اتخاذ اقداماتی برای بهبود زیرساختهای لازم برای کسبوکارهای مخاطرهپذیر و بنگاههای کوچک و متوسط است. متنوعسازی زمینه فعالیت، جذب سرمایه انسانی و انجام اقداماتی برای حفظ حقوق مالکیت از جمله حمایتهای دولت از این بخش است. اما متداولترین منابع تامین مالی بنگاههای کوچک و متوسط در کره به ترتیب عبارت است از ۱-وامهای بانکی، ۲-اعتبارات سیاستی، ۳-تامین از طریق صندوقهای سرمایه مخاطرهپذیر، ۴-تامین مالی از طریق انتشار سهام و ۵- وامهای غیر بانکی.
سهم وامدهی بانکی به بخش بنگاههای کوچک و متوسط در کره به نسبت سایر منابع تامین مالی بالا بوده و طبق آخرین آمار رسمی موجود، در سال ۲۰۱۲، معادل ۷۸ درصد از کل وامهای بانکی مربوط به کسب و کارها در کره، به بنگاههای کوچک و متوسط اختصاص یافته است. دولت کره برای کاهش مشکلات مالی بنگاههای کوچک و متوسط، نهادهای تضمین اعتبار را ایجاد کرده که وظیفه اصلی آنها تامین ضمانت برای بنگاههای نوپا و شرکتهای کوچک و متوسطی است که از کمبود وثیقه مناسب رنج برده یا بهرغم دانشمحور بودن فعالیتشان، به فناوریهای روز دسترسی ندارند. همچنین در بخش غیربانکی شرکتها و صندوقهای سرمایهگذاری مخاطرهپذیری وجود دارند که تحت نظارت اداره کسبوکارهای کوچک و متوسط بوده و بخشی از تامین مالی بنگاههای کوچک و متوسط را بر عهده دارند.
در بخش بازار سرمایه نیز بازاری به نام بورس جدید کره که در سال ۲۰۱۳ آغاز به کار کرده فعالیت دارد که هدف آن فراهم آوردن بازاری برای معامله اوراق بهادار مربوط به بنگاههای کوچک و متوسط و شرکتهای مخاطرهپذیری است که از پتانسیل رشد بالایی برخوردار هستند. در مجموع میتوان اینگونه نتیجهگیری کرد که در سالهای اخیر و در پی افزایش رقابت در بازارهای جهانی، دولت کره، تلاشها برای حمایت از بخش صنایع کوچک و متوسط را بهعنوان نیروی محرک جدیدی برای رشد افزایش داده است. نقطه قوت حمایتهای به عمل آمده از صنایع کوچک و متوسط، برنامهها و سیاستهای متنوعی است که دولت برای رفع موانع پیش روی این بنگاهها و به ویژه تسهیل تامین مالی آنها از کانالهای مختلف تدارک دیده است.