کنترل فرآیند تولید یکی از مهمترین اقداماتی است که شرکتهای تولیدی برای بهبود خطوط تولید خود پیوسته انجام میدهند. این موضوع به آن دلیل اهمیت دارد که علاوه بر پیشگیری از حوادث ناگوار و ارتقای ایمنی، بهدلیل نظارت مستمر و نظم بخشیدن به فرآیند عملیات استخراج، بهرهوری و میزان تولید را نیز افزایش میدهد.
استفاده بهینه از امکانات
مجتمع سنگآهن و فولاد چادرملو نیز در این راستا دست به اقداماتی زده است.مدیر معدن چادرملو در این باره گفت: در بسیاری از معادن بزرگ و پیشرفته دنیا برای افزایش بهرهوری و نیز بهینهسازی مصرف سوخت و بهبود سایر پارامترهای مربوط به تولید، از سامانه کنترل و گسیل هوشمند وسایل نقلیه یا دیسپچینگ استفاده میشود. در این سامانه تمامی دامپ تراکها، شاولها، گریدرها، بولدوزرها و سایر ماشینآلات متحرک عملیات استخراج هر لحظه کنترل میشوند و گزارش حرکت لحظهای آنها به یک مرکز مجهز به کامپیوترهای پیشرفته به همراه نقشه کامل معدن، مسیرهای حرکت و سایر ملزومات ارسال میشود. غلامرضا صحرایی افزود: در مرکز کنترل نیز اطلاعات کاملی درباره میزان حرکت ماشینآلات، میزان ساعت کارکرد ماشینآلات، سرعت لحظهای آنها و میزان مسافت طی شده، میزان بار حمل شده و وضعیت کلی وسایل و تجهیزات نمایش داده میشود. استفاده از چنین سامانهای به این دلیل انجام میشود که مسئولان معدنی سالها بهدنبال روشهای افزایش بهرهوری، کاهش مصرف سوخت، کاهش میزان تصادفات و استفاده بهینه از امکانات موجود هستند.
بخشهای مختلف سامانه دیسپچینگ
مهندس صحرایی با بیان اینکه کنترل هوشمند خط تولید در ایران پیشینه چندانی ندارد و بسیاری از شرکتها در ایران هنوز به این موضوع وارد نشدهاند، گفت: شرکت معدنی و صنعتی چادرملو که همواره با نگاه به توانمندی متخصصان داخلی و توانمندی مراکز دانشبنیان، بسیاری از نیازهای فنی و تخصصی خود را تامین کرده است این بار نیز در پی پیادهسازی سامانه کنترل هوشمند(دیسپچینگ) در معدن چادرملو موفق شد با همکاری گروهی از دانشجویان یزدی فارغالتحصیل دانشگاه تهران و امیرکبیر زیر نظر شرکت دانشبنیان بیستون کویر یزد، با اعلام طراحی بومی این سامانه، آن را در معدن چادرملو مورد آزمایش قرار دهد و در نهایت نتایج بسیار ارزشمندی از نصب این سامانه عاید این معدن شد. ضمن اینکه با استفاده مداوم از این سامانه، بهتدریج عیوب سختافزاری و نرمافزاری آن برطرف شد و به حداقل رسید.مدیر معدن چادرملو گفت: در سامانه دیسپچینگ، سختافزارهای لازم بر روی ماشینآلات نصب میشوند که بهطور لحظهای و کامل، اطلاعات مورد نیاز مانند دمای آب، فشار روغن، مصرف سوخت و سرعت لحظهای روی یک مانیتور در اتاق کنترل رصد میشود. بنابراین مانیتور از وضعیت ماشینآلات بهطور آنلاین اطلاعات را به کاربران ارائه میدهد. علاوه بر این، اطلاعات و وضعیت اپراتورهای فعال در ماشینآلات نیز رصد میشود. محل جابهجایی در پیت معدن، طول مسیر حرکت، تعداد سرویسهای ارائه شده، تناژ بار حمل شده، محل تخلیه بار در باطله یا سنگشکن و بهطور کلی عملکرد ماشینآلات مورد بررسی قرار میگیرند. این سامانه تخلفات و اشتباهات رانندگان و اپراتورهای ماشینآلات معدنی را به حداقل رسانده است.صحرایی افزود: تا پیش از نصب این سامانه، در بسیاری از موارد ماشینآلات بهطور نامنظم و افسارگسیخته به محلهای بارگیری و تخلیه بار اعزام میشدند؛ بهطوری که در برخی محلها شاهد تجمع بیش از حد و تشکیل صفهای طولانی برای بارگیری و تخلیه و در برخی دیگر خلوت بودن محلها بودیم. این موضوع باعث کاهش عملکرد و بهرهوری تولید در معدن میشد. در حالی که با استفاده از سامانه آنلاین دیسپچینگ، به طور اتوماتیک به راننده، محل بارگیری و تخلیه خلوت، اعلام و از تجمع بیش از حد ماشینآلات جلوگیری میشود. علاوه بر این اطلاعات، زمان رفت و برگشت ماشینآلات و نیز ساعات کاری آنها و راننده نیز ثبت میشود و در صورت لزوم از ادامه فعالیت ماشینآلات و کاربر جلوگیری بهعمل میآید.مدیر معدن چادرملو همچنین با اشاره به اینکه در نرمافزار نمایش، هر گروه از ماشینآلات با آیکونهای ویژهای نمایش داده میشود گفت: این شیوه کدگذاری موجب میشود اپراتور در سریعترین زمان از روی مانیتور خود متوجه وضعیت استخراج معدن شود. بهعنوان مثال در این نرمافزار تراکها با آیکون آبی و بارکنندهها با آیکون سبز از یکدیگر قابل تشخیص هستند. وی افزود: در پایان هر روز از وضعیت روزانه معدن گزارش تهیه میشود که هر راننده و ماشین تا پایان ساعت کاری خود چند سرویس داشته یا چه مسائل و مشکلات احتمالیای در سامانه ناوبری معدن به وجود آمده است. این سامانه با توجه به اینکه خودکار است، هیچگونه خطای انسانی ندارد. نرمافزار دیگری که در سامانه دیسپچینگ مورد استفاده قرار میگیرد، تایملاین است. در این نرمافزار خطوط تولید همراه با ماشینآلات در حال فعالیت مانند شاولها به همراه دام تراکهای حاضر در محل بارگیری نمایش داده میشوند. نرمافزارهای دیگری نیز وجود دارند که با استفاده از اطلاعات ثبت شده درباره ماشینآلات، میتواند میزان حرکت، تخطی از سرعتهای مجاز و بهطور کلی حرکات مخاطرهآمیز ماشینآلات را ثبت کند. یک نرمافزار نیز به ثبت امور فنی و مهندسی اختصاص دارد که با توجه به وضعیت ماشینآلات، در صورت بروز مشکل فنی در یک وسیله، نرمافزار بهطور هوشمند به کاربر هشدار میدهد و در صورت لزوم از ادامه فعالیت وسیله مورد نظر جلوگیری بهعمل میآید. وی افزود: یک نرمافزار بسیار مهم نیز نرمافزار تحت وب است که با استفاده از آن اطلاعات لحظهای معدن در هر نقطه از دنیا در اختیار مدیران قرار میگیرد و مدیران شرکت میتوانند با نرمافزار تحت وب وضعیت معدن را در هر لحظه مورد بررسی قرار دهند. با این سامانه مدیران معدن در خارج از محدوده معدنی به اطلاعات معدنی دسترسی پیدا میکنند. ضمن اینکه گزارشهای روزانه معدن بهطور خودکار در سامانه ثبت میشود و مدیر معدن میتواند تمام گزارشهای مربوط به تولید را مشاهده کند.
مزایای استفاده از سامانه آنلاین دیسپچینگ
مهندس صحرایی در ادامه این مصاحبه گفت: همانطور که پیشتر نیز به آن اشاره شد، یکی از مهمترین مزیتهای استفاده از سامانه دیسپچینگ افزایش ایمنی در معادن است. در این سامانه رانندگان و سرعت آنها در هر لحظه کنترل میشوند. علاوه بر این، کنترل مسیر حمل بار متناسب با نوع آن، جلوگیری از تخلیه اشتباه بار و برقراری ارتباط مستقیم با رانندگان و کاربران بهشکل صوتی و متنی در هر مکانی از دیگر مزایای این سامانه بهشمار میرود. ضمن اینکه بهدلیل اعلام آنلاین، پیمانکاران معدنی میتوانند خدمات مربوط به ماشینآلات را حتی پیش از حضور وسیله مربوط در تعمیرگاه آماده کنند و سرعت تعمیر و بازگشت وسیله را به خطوط تولید افزایش دهند.صحرایی در ادامه تصریح کرد: بهینهسازی زمان حرکت تراکها نیز یک مزیت مهم به شمار میرود. زیرا به رانندگان تراکها محل حرکت، محل بارگیری و تخلیه، سرعت مجاز و غیرمجاز، اعلام حرکت یا ایست به تراک مربوط، اعزام تراک از پارکینگ به خطوط تولید و بازگرداندن تراک از معدن به پارکینگ را اعلام میکند. به این ترتیب ترافیک تراکها را در جادههای موجود در پیت و محوطه معدن به حداقل میرساند. در عین حال بهدلیل بهینهسازی سرعت حرکت تراکها و سایر ماشینآلات، مصرف سوخت نیز بهشدت کاهش یافته و بهینه میشود. علاوه بر این، اگر دستگاهها و تراکها دچار خرابی شوند یا مشکل پیدا کنند، به مرکز اعلام میشود و یک تیم برای تعمیر دستگاه و وسیله مربوط به محل اعزام خواهد شد. سامانه دیسپچینگ وضعیت جادههای معادن را نیز گزارش میدهد و در صورت لزوم به رانندگان، مسئولان و پیمانکاران معدن، خرابی یا لغزندگی جاده را اعلام میکند. با توجه به اینکه تمامی معدنها زیر نظارت دوربینهای سامانه دیسپچینگ قرار دارند، عملیات آتشباری همواره ضبط میشوند. تیمهای آتشباری معدن و عملیات معدنکاری با بررسی مجدد عملیات خود میتوانند نقاط بهینه و نیز عملیات آتشباری را تعیین کنند. ضمن اینکه نکات ایمنی مربوط به عملیات آتشباری مانند قرارگیری دستگاهها و ماشینآلات، کارگران معدن و… را به پیمانکاران معدن نشان میدهد.