درحالحاضر ایران ظرفیت ذخیرهسازی نزدیک به ۱۷/۵میلیون تن گندم دارد که با ۶۹۹ سازهای سیلو، انبار مکانیزه و ساده تامین میشود،
که از این میزان ۶۵درصد در اختیار بخش خصوصی است که از ابتدای دولت یازدهم ضمن افزایش تقریبی ۵درصدی سهم بخش خصوصی میزان ظرفیت ذخیرهسازی کشور نیز سیر فزایندهای به خود گرفته که متناسب با سیاستهای اقتصاد مقاومتی و چشمانداز برنامه ۱۴۰۴ که ظرفیت ۸۰۰ هزار تنی برای مناطق مختلف کشور در نظر گرفته شده بر خودکفایی کشور تاکید دارد. ساخت سازههای ذخیرهای گندم پس از جنگ تحمیلی با عراق بر مبنای خودکفایی بیشتر در کشور شتاب گرفت و در این مسیر قرار بود از ظرفیتهای بخش خصوصی بیشتر استفاده شود، از اینرو در سال ۱۳۸۴ دولت برای افزایش ظرفیت ذخیرهسازی استاندارد گندم فراخوانی را براساس تصمیم اتخاذ شده در هیات دولت اعلام کرد تا بخش خصوصی با حمایتهای دولت وارد عرصه سیلوسازی شود، چراکه قبل از آن فقط در اختیار دولت بود. با این فراخوان بخش خصوصی نیز به اخذ مجوز احداث سیلو اقدام کرد و با حمایتهای دولت در استانهایی که نیاز به احداث سیلو داشتند علاوه بر جانمایی، بخشی از بهره تسهیلات دریافتی سیلوسازان را نیز دولت پرداخت میکرد. در آن زمان در نقاط مختلف کشور سیلوسازی شد و بیشتر آنها در سال ۸۹-۸۸ آماده بهرهبرداری شدند که بیشتر از سیلوهای فلزی بودند. بر همین مبنا تا پایان سال ۹۰ شرکت مادر تخصصی دولتی ایران مجوز احداث تاسیسات ذخیرهسازی گندم برای بیش از ۱۵میلیون تن گندم و کارخانههای تولید آرد با ظرفیت بیش از ۱۶میلیون تن را صادر کرده بود که در آن زمان تنها ظرفیت ۸میلیون تن سیلو تحقق یافته بود و مابقی در حال ساخت بود و بخش دیگری از نیاز کشور ازطریق انبارهای مکانیزه و ساده تامین میشد اما امروز این ظرفیت به ۱۸میلیون تن رسیده است.
صرفه اقتصادی سیلوها
حال با توجه به اینکه تعیین ظرفیت سیلوهای هر منطقه براساس وضعیت اقلیم و خاک هر منطقه، میزان تولید گندم، حملونقل و… است با توسعه حملونقل و کاهش هزینههای جابهجایی ساخت سیلوهای با ظرفیت بالای ۱۰۰هزار تن در اولویت قرار میگیرد؛ تا جایی که ظرفیتهای کمتر از ۱۰هزار تن هیچ توجیهی ندارند. هرچند دولتها با خرید گندم مشتری سیلوها میشوند تا با پرداخت حق اجاره هزینه ساخت آنها تامین شود و به نوعی ورود به ساخت این سازههای غولپیکر اقتصادی شود با این حال ظرفیتهای بالاتر بیشترین مزیت را برای سرمایهگذاران بخش خصوصی خواهد داشت بنابراین مهمترین عامل کلیدی در تعیین جذابیت سرمایهگذاری در سیلوسازی ظرفیت تولید و ذخیرهسازی گندم در کشور است بهطوری که نسبت به ۱۵سال گذشته که سهم دولت در سیلوداری ۷۵درصد بود امروز تنها ۳۵درصد از این سیلوها در اختیار بخش دولتی است که بر ورود بیشتر بخش خصوصی بر این عرصه صحه میگذارد. محمود دیبایی، مدیرکل سیلوها و مدیرکل دفتر خدمات فنی و مهندسی شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران با تایید این موضوع به صمت گفت: «با وجود اینکه در سالهای اخیر تعداد زیادی سیلو ساخته شده اما با توجه به اینکه امسال ۱۱/۵ میلیون تن گندم در کشور تولید شده هنوز در برخی مناطق کشور احداث سیلو صرفه اقتصادی دارد که متناسب با شرایط تولید و ویژگیهای منطقه تعیین میشود البته در بیشتر مناطق کشور مانند استانهای هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، یزد، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و قم هنوز کمبود سیلو مشهود است و نیاز به ظرفیت ذخیرهسازی وجود دارد. امسال بخش زیادی از گندمهای خریداری شده در سیلوهای بخش خصوصی ذخیره شده و صرفه اقتصادی قابل توجهی برای آنها به همراه داشته هرچند در مناطق کم تولید این موضوع صدق نمیکند. »
اسحاق جهانگیری، معاون اول رییسجمهوری نیز ۱۲ آبان امسال در جلسه اقتصاد مقاومتی استان اصفهان بر این موضوع مهر تایید زده و اعلام کرد: سال ۹۲ ایران نزدیک به ۶/۵میلیون تن گندم وارد کرد اما امسال ۱۱/۵میلیون تن گندم خریداری شده که ۲ تا ۳میلیون تن گندم مازاد داریم. بر همین مبنا اکنون سیلوهای کشور پر از گندم شده و تا یک سال ذخیره داریم.