چگونگی بازسازی کوچک و متوسطها
بررسیها نشان میدهد که ۹۸ درصد از تعداد شرکتهای ثبت شده در کشور را شرکتهای کوچک و متوسط تشکیل میدهند. اما با وجود این موضوع سهم بنگاهها در تولید ناخالص داخلی بسیار کمتر از ظرفیت آنها به شمار میرود. تحلیلگران یکی از دلایل این امر را فقدان ساز و کار هدایت منابع مالی به سمت شرکتهای کوچک و متوسط میدانند. این در حالی است که گزارشهای فصلی پایش محیط و کسب و کار نشان میدهد که مشکل «دریافت تسهیلات از بانکها» و «ضعف بازار سرمایه در تامین مالی تولید و نرخ بالای تامین مالی از بازار غیررسمی» همواره در صدر موانع کسب و کار در ایران برشمرده میشوند. اما در گزارشی که از سوی ابراهیم بهادرانی، مشاور عالی رئیس اتاق تهران ارائه شد، مهمترین رویکردها برای رفع مشکل تامین مالی بنگاههای کوچک و متوسط از طریق مواردی همچون نهادسازی و توسعه خدمات بانکی جدید و اختصاصی به بنگاههای کوچک و متوسط، توسعه صنعت سرمایهگذاری خطرپذیر و ایجاد بازار مجزا برای تامین مالی در بورس مطرح شد. این سه مسیر در ایران و سایر کشورها قابل بررسی است.در زمینههایی چون ایجاد واحد بانکی مستقل درخصوص کسب و کارهای بنگاههای کوچک و متوسط و اداره خدمات به شکل بانک اختصاصی، کشورهای همچون مالزی، ژاپن، کره جنوبی، روسیه، تایلند و پاکستان موفق عمل کردهاند. در امر توسعه صنعت سرمایهگذاریهای خطرپذیر، سرمایهگذارانی وجود دارند که با قبول مخاطرات و نقاط ضعف آنها را پوشش میدهند و البته خود نیز سود میبرند. بیشترین تعداد شرکتهای سرمایهگذاری خطرپذیر در کشورهای آمریکا، کانادا و چین وجود دارند. این در حالی است که در ایران شرکتهای خطرپذیر تعدادشان به صفر میرسد. اما در مسیر سوم که مجزا کردن بازار بورس، برای شرکتهای کوچک و متوسط در نظر گرفته شده است ایران پیش قدم شده و استارت استفاده از این ابزار را زده است. در اغلب کشورهای در حال توسعه جهان از جمله کشورهای آسیایی نوظهور همچون هند و کره جنوبی، بازارهای مجزا در بورس تشکیل شده و برای پذیرش و انجام معاملات سهام این شرکتها با شرایط و تسهیلات خاص ایجاد شده است.
توسعه بازار برای تقویت SME ها
توسعه بازار نیز یکی دیگر از راهکارهای توسعه صنایع کوچک و متوسط محسوب میشود. اختصاص هفت هزار میلیارد تومان از منابع ۱۰درصدی ریالی صندوق توسعه ملی به SMEهای دارای بازار، اختصاص درصدی از اعتبارات بانکی به SMEها، ایجاد صندوقهای سرمایهگذاری خصوصی از سوی بورس با مشارکت نهادهای توسعهای، هلدینگهای خصوصی و SMEها، اختصاص چهار هزار میلیارد تومان به تکمیل طرحهای با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد دارای توجیه اقتصادی و دریافت ۵۰۰ میلیون دلار وام ارزی توسط بانک صنعت و معدن و اختصاص به SMEهای دارای نیاز ارزی از جمله مواردی است که قابل پیگیری به نظر میرسد. در اوایل آذر ماه سال جاری نیز اتاق فکر اتاق تهران به بررسی چگونگی بهبود وضعیت بنگاههای مالی کوچک و متوسط پرداخته بود. دو کمیسیون صنعت و معدن و کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران که نشست مشترکی درمورد راهکارهای تامین مالی و سرمایه در گردش بنگاهها جدا از نظام بانکی برگزار کرده بودند در جمعبندی خود به استفاده از تامین سرمایه از طریق بازار سرمایه رسیده بودند. راهکارهایی همچون فرهنگسازی و توسعه وظایف این بنگاهها از طریق ارائه تعریف یکسان از بنگاههای کوچک و متوسط، ایجاد نظام اطلاعاتی یکپارچه برای ثبت، رصد و ارائه خدمات به بنگاههای کوچک و متوسط، حمایت از نفوذ فناوریهای نو و تشویق بنگاههای دانشبنیان از سوی صندوق نوآوری، اجرای طرح سرباز صنعت در بنگاههای کوچک و متوسط به مدت یک سال و همچنین اشتغال فارغالتحصیلان دبیرستانی بدون الزام پوشش بیمه، تمرکز کلیه امور سیاستگذاری بنگاههای کوچک و متوسط در سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی از جمله موضوعاتی بود که در اتاق فکر اتاق تهران مورد توجه قرار گرفته است.