خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
: حضور خارجی‌ها در پروژه‌های صنعت نفت یکی از پرچالش‌ترین بحث‌های دولت یازدهم در این زمینه است. برخی کارشناسان معتقدند ایران هنوز به شرکت‌های خارجی نیاز دارد و برخی دیگر این ادعا را رد کرده و بر خودکفایی ایران در تمام مراحل پروژه‌های بزرگ تاکید دارند.
پس از افتتاح فازهای ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی که به طور کامل بومی‌سازی شده بود، کارشناسانی که نیاز به شرکت‌های خارجی را رد می‌کنند به برگ برنده خود دست یافتند و این موضوع را شاهدی بر ادعای خود می‌دانند. با این حال باید در نظر داشت که توان داخلی ایران هنوز به اندازه‌ای نرسیده که بتواند در تمام پروژه‌ها این کار را انجام دهد. هرچند افتتاح فاز ۱۷ و ۱۸ با شرایطی که گفته شد، نقطه عطفی در تاریخ صنعتنفت ایران به شمار می‌رود اما باید در نظر داشت که انجام این کار در چندین پروژه به طور همزمان در شرایط کنونی امکان‌پذیر نیست و این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که وزارت نفت اکنون چندین پروژه را در دست اجرا دارد. به عبارت دیگر، راه‌اندازی یک پروژه بزرگ به‌دست مهندسان ایرانی دلیلی بر راه‌اندازی چند پروژه به طور همزمان نیست. آنچه تاکنون کارشناسان به گسترش صنعت گفته‌اند، حکایت از توان بالای ایران در اجرای پروژه‌های بزرگ دارد اما این توان به طور همزمان اجرایی نمی‌شود و در پروژه‌های دیگر باید از توان شرکت‌های خارجی نیز استفاده شود. سیروس تالاری، عضو هیاتمدیره انجمن سازندگان صنعت نفت درباره توان ایران در اجرای چند پروژه به طور همزمان به پرسش‌های گسترش صنعت پاسخ داد.
چه الگویی برای قراردادهای نقتی می‌تواند مسیر همکاری ایران با شرکت‌های خارجی را ادامه دهد و این الزام را ایجاد کند که همزمان از توان داخل نیز استفاده شود؟
بسیاری از شرکت‌های داخلی اکنون به توان مناسبی در تامین کالاهای مورد نیاز صنعت نفت ایران دست‌یافته‌اند و دولت باید از این توان بیشترین استفاده را داشته باشد. کسی در کشور مخالف حضور خارجی‌ها در پروژه‌های نفتی نیست اما دو نکته را باید در نظر داشت. نخست این که وزارت نفت تا حد امکان از توان داخل کشور در قراردادهای خارجی استفاده کند و دوم اینکه در قراردادهای خارجی هوشیار باشد تا طرف مقابل به تامین کالا از داخل کشور مقید شود.
پس از روی کار آمدن ترامپ در امریکا این سیاست به نحوی در این کشور هم پیگیری شد، تاثیر آن بر ایران و دیگر تولیدکنندگان تجهیزات نفتی چیست؟
در امریکا یکی از سیاست‌هایی که در نظر گرفته شده جلوگیری از تولید کالا در کشورهای دیگر است. این سیاست قبل از روی کار آمدن ترامپ وجود نداشت و دانش فنی امریکا به بسیاری از شرکت‌های غیرامریکایی صادر می‌شد. در شرایط کنونی آخرین تصمیم‌ها نشان‌دهنده این است که امریکا می‌خواهد دانش فنی خود در صنعت نفت را انحصاری کند. این موضوع باعث ضعف در کشورهایی می‌شود که به لحاظ دانش فنی در تولید تجهیزات صنعت نفت از امریکا عقب بمانند و برای رشد این صنعت در کشور خود متکی به این کشور شوند.
با احتساب اینکه ایران به طور مستقیم با امریکا همکاری ندارد آیا این سیاست بر توسعه صنعت نفت ایران هم تاثیرگذار خواهد بود؟
آی‌پی‌سی یا الگوی جدید قراردادهای نفتی برای شرکت‌های خارجی در زمینه همکاری با شرکت‌های ایرانی الزامی نیست و وزارت نفت هم نمی‌تواند در این زمینه الزامی در شیوه کلی قراردادها به وجود آورد اما به طور موردی در قراردادها می‌توان منافع شرکت‌های داخلی را در نظر گرفت. سیاستی که اکنون امریکا در نظر گرفته هنوز به قانون تبدیل نشده و تاثیر چندانی بر صنعت نفت ایران نخواهد داشت. حفظ منافع شرکت‌های داخلی یکی از مهم‌ترین مسائل ملی در صنعت نفت است. ایران به دلیل برخی نارسایی‌ها در دولت‌های گذشته و وابستگی و سرسپردگی صنعت نفت ایران به خارجی‌ها در زمان قبل از انقلاب مشکلات جدی در این زمینه دارد. با اینکه صنعت نفت در کشور ما از حدود یک قرن پیش فعالیت خود را شروع کرده اما هنوز به شرکت‌های خارجی نیازمند هستیم و باید رفته‌رفته با سیاست‌های ملی و حمایت از تولیدکنندگان داخلی صنعت نفت به بومی‌سازی با درصد بیشتری دست یابد.
منبع: گسترش صمت
