خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
شوک45هزار میلیاردی روحانی
بدهی دولت به بانک‌ها چقدر است
به پرسش بالا نمی‌توان پاسخ مشخصی داد. هر مرجع و مسئولی رقمی ویژه خودش ارائه داده است. هرچند هشتم مهرماه گذشته، «شرق» گزارشی مفصل از میزان بدهی‌های دولت به بانک‌ها منتشر کرده است، اما لازم است یاد آوری شود که تناقض در ارقام بدهی دولت به بانک‌ها موجب می‌شود اکنون نتوانیم رقم دقیقی از اینکه چه حجم از بدهی‌های دولت بازپرداخت می‌شود به دست دهیم. تنها نقطه روشن این است که براساس گزارش بانک مرکزی، بدهی دولت به بانک‌ها فقط در سه سال ٢٠٠ درصد رشد کرده است. اوایل دی‌ماه سال گذشته، وزیر اقتصاد، رقم بدهی‌های دولتی را ۵۴٠هزار‌میلیارد تومان اعلام کرد. (بدهی‌های سال ١٣٩٣) آن زمان او گفت که از این ۵۴٠هزار‌میلیارد تومان، ٣٨٠هزار‌میلیارد تومان مربوط به بدهی به نظام بانکی است.
اعدادی که ماه پیش بانک مرکزی منتشر کرد در تناقض عمیق با سخن وزیر اقتصاد بود. به بیان دقیق‌تر، آمار بانک مرکزی نشان می‌داد: پایان تیرماه سال ١٣٩٣، کل بدهی دولت به نظام بانکی، ١٢١هزار‌میلیارد تومان بوده است. این در حالی است که وزیر از بدهی ٣٨٠هزار‌میلیاردتومانی برای این سال سخن گفته بود. شاید این پرسش پیش آید که طیب‌نیا از بدهی دولت به نظام بانکی در سراسر سال ١٣٩٣ سخن گفته، اما اعداد آمارهای جدید مربوط به تیرماه ١٣٩٣ است، اما اعداد سال ١٣٩۴ و ١٣٩۵ این تضاد را هم برطرف می‌کند. به این معنا که کل بدهی دولت به نظام بانکی در سال‌های ١٣٩۴ و ١٣٩۵ به ترتیب ١۵۶ و ١٩۶هزار‌میلیارد تومان است؛ اعدادی که هنوز با ٣٨٠هزار‌میلیارد تومان فاصله زیادی دارد.
ممکن است دولت در توضیح این تناقض بگوید: در سال‌های گذشته از محل منابع صندوق (حساب) ذخیره ارزی که به‌عنوان دارایی‌های دولت نزد بانک‌های عامل به امانت گذاشته است، سرمایه بانک‌ها را افزایش داده و با این روش دو نشان را با یک تیر زده است؛ یعنی هم سرمایه بانک‌ها را افزایش داده و هم بدهی‌هایش به نظام بانکی را کم کرده است. هرچند اگر دولت چنین توجیهی را مطرح کند، هنوز فاصله زیادی بین رقم ٣٨٠ و ١٢١هزار‌میلیارد تومان است؛ فاصله‌ای که با چنین توجیهی پرشدنی نیست.
بدهی‌های دولت به بخش دولتی، شامل بدهی بانک مرکزی و بدهی شرکت‌ها و مؤسسات دولتی به بانک مرکزی است. اعداد به روشنی نشان می‌دهند که این بدهی‌ها فقط در سه سال، سه برابر شده‌اند. به بیان دقیق‌تر بدهی بانک مرکزی در تیرماه سال ١٣٩٢ حدود ۶٢هزار‌میلیارد تومان و بدهی شرکت‌ها و مؤسسات دولتی به بانک مرکزی دو‌هزار‌میلیارد تومان است؛ یعنی در مجموع ۶۵هزار‌میلیارد تومان بوده است.
این عدد تنها در یک سال؛ یعنی تیرماه سال ١٣٩٣، به دو برابر خود تبدیل می‌شود؛ حدود ١٢١هزار‌میلیارد تومان. این عدد سال بعد، یعنی تیرماه ١٣٩۴، حدود٣/٠درصد رشد می‌کند و سال پس از آن، یعنی تیرماه ١٣٩۵ نسبت به یک سال گذشته ٢۵/٠درصد. همه اعداد پیش‌گفته، نشان می‌دهد کل بدهی‌های دولت به نظام بانکی فقط در سه سال سه برابر شده است.
