عمر چاههای نفت ایران از ۳ گذشت؛ این را کارشناسان مخزن میگویند. آنها معتقدند در بیشتر چاههای ایران که نیمه سوم عمر خود را پشتسر میگذارند، هنوز هم به روشهای سنتی ازدیاد برداشت انجام میشود.
این در حالی است که بررسیها نشان میدهد با در نظر گرفتن مخزن به عنوان موجود زنده، استفاده نادرست و نابهجا از فرآیندهای ازدیاد برداشت ممکن است به مرگ چاه و به حداقل رسیدن توان برداشت از آن منجر شود، آن هم در شرایطی که اقتصاد کشور به شدت به بشکههای نفت و درآمدهای حاصل از آن وابسته است. این درحالی است که ایران در سال ۱۳۹۰۰ موفق به طراحی و ساخت دستگاه سیلابزنی مغزه شده بود که هنوز استفاده از آن عمومیت نیافته و همانند سایر طرحهای در دست اجرا در بایگانی پژوهشگاه صنعت نفت به اصطلاح خاک میخورد. هنوز خبری از متداول شدن روشهای جدید ازدیاد برداشت در زمینه هوشمندسازی چاههای نفت به چشم نمیخورد درحالی که براساس اظهارات پژوهشگران شبیهسازی فیزیکی ضمن نشان دادن رفتار مخزن میتواند به تصمیمگیری درست برای استفاده از روش ازدیاد برداشت بینجامد. این امر نقش حیاتی در تولید و در نتیجه صادرات نفت خواهد داشت. شبیهسازی فیزیکی و رایانهای از مخزن برای پیشبینی رخدادهای درونچاهی و درونمخزنی انجام میشود. کارشناسان میگویند این سامانه توانایی روزآمد کردن دادههای درونچاهی به صورت ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته را داردکه میتواند ضمن کاستن از نیروی انسانی که باید هر روز رخدادهای آزمایشگاهی را بررسی کنند و با خطرات جانی ناشی از انتشار مواد هیدروکربنی دست به گریبانند، از آلودگیهای زیستمحیطی ناشی از آن نیز بکاهد. سیلابزنی مغزه با برآورد مدتزمان توسعه میدانها میتواند ۵۰درصد از هزینههای جانبی آن بکاهد. این روش چاههای هوشمند است که در شرایط زمانی نفت ارزان به سر آمده است و همه چاهها نیازمند استفاده از روشهای «ایاوآر» از همان ابتدای اکتشاف و مراحل آغاز تولید هستند.
تاریخچه طراحی در ایران
مهدی اسکروچی، از مجریان طرح سیلابزنی مغزه در سال ۹۰در گفتوگو با ایرنا گفته بود: این طرح با کاربردهای مختلف فرصت مناسبی را برای انجام دادن آزمایشهای پایه و تخصصی در زمینه صنایع نفت و گاز فراهم میکند که در وضعیت مشابه دما و فشار مخزن میتوان آن را انجام داد. به گفته این محقق اندازهگیری تخلل و تراوایی مغزه، مطالعه روشهای مختلف ازدیاد برداشت، مانند روشهای شیمیایی، میکروبی، حرارتی و تزریق گاز، آزمایشهای تزریق پیوسته و لختهای سیالات متفاوت، بررسی سرعت بحرانی جریان سیال و اجرای آزمایشهای اسیدکاری از جمله کاربردهای این دستگاه است. اسکروچی خاطرنشان کرد: اجرای آزمایشها با استفاده از سیالات مختلف در وضعیت دما، فشار و شوری مخزن، کارکرد سریع، راحت و ایمن با به حداقل رساندن سطوح در تماس با سیال و امکاناستفاده برای مغزههای با طول و قطر متفاوت، از جمله ویژگیهای این دستگاه است.