این در حالی است که به گفته مدیرعامل بانک مسکن، مجوز انتشار ۱۰هزار میلیارد تومان اوراق وام رهنی از بانک مرکزی دریافت شده و متناسب با ظرفیتهای موجود به تدریج منتشر خواهد شد. سود اسمی این اوراق ۵/ ۱۸ درصد تعیین شده که با توجه به پرداخت هر سه ماه یک بار، سود ترکیبی آن سالانه ۲۰ درصد خواهد بود. در میان خریداران اوراق وام رهنی، یک سرمایهگذار خارجی هم حضور داشته است. از طرفی تقاضای اولیه ثبت شده برای خرید این اوراق ۵۹۰ میلیارد تومان بود. این موارد در کنار فروش کل اوراق بلافاصله پس از گشایش نماد مربوطه نشان میدهد بازار رهن ثانویه در ابتدای شکلگیری جذابترین بازار سرمایهگذاری در کشور محسوب میشود.
یکی از تفاوتهای مهم اوراق وام رهنی با سایر اوراقی که در فرابورس عرضه شده این است که ریسک نکول این اوراق نزدیک به صفر است که در مقایسه با سایر اوراق عرضه شده در فرابورس به مراتب کمتر است. به عبارت دیگر از آنجا که این اوراق به پشتوانه وامهای خرید مسکن منتشر شده که دارای معتبرترین وثیقه یعنی قرار گرفتن سند ملک خریداری شده در رهن بانک است، وصول آنها ضمانت محکمی دارد. از طرفی میزان مطالبات غیرجاری بانک مسکن کمتر از ۳ درصد است که کمترین میزان معوقات و مطالبات غیرجاری در میان بانکهای کشور محسوب میشود که این موضوع هم از وثیقه مطمئن وامهای اولیه خرید مسکن نشأت میگیرد.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، نیاز بازار مسکن به این ابزار از مدتها پیش مطرح شده بود و گشایش نماد بازار رهن ثانویه خیلی دیر اتفاق افتاد. استفاده از این ابزار در قانون ساماندهی مسکن مصوب سال ۱۳۸۷ پیشبینی شده بود که سرانجام با هشت سال تاخیر اجرا شده است. بازار رهن ثانویه میتواند نقش مهمی در تقویت تسهیلات خرید مسکن در بازار رهن اولیه ایفا کند، کما اینکه در حال حاضر ابعاد بازار رهن اولیه یعنی تسهیلات عرضه شده برای خرید مسکن، در مقایسه با کشورهای توسعه یافته و بخشی از کشورهای در حال توسعه بسیار کوچک است.
محمد هاشم بتشکن، مدیر عامل بانک مسکن در این مراسم با اشاره به نسبت تسهیلات خرید مسکن پرداخت شده به تولید ناخالص داخلی بهعنوان شاخص ارزیابی ابعاد بازار رهن، اظهار کرد: بعد از آمریکا، از حیث اندازه بازار رهن، ژاپن، انگلیس و آلمان در جایگاههای بعدی قرار گرفتهاند. این نسبت در حال حاضر در آمریکا ۸۰ درصد و در کشورهای آلمان، ژاپن و فرانسه بالای ۴۰ درصد است؛ ضمن اینکه در کشورهای تایلند، مالزی، چین و کرهجنوبی نیز این نسبت بین ۲۰ تا ۳۰ درصد است: این در حالی است که نسبت کل تسهیلات خرید مسکن پرداختی به تولید ناخالص داخلی در کشور ما اکنون کمتر از ۱۰ درصد است. این موضوع نشان از ناکافی بودن بازار رهن اولیه و تسهیلات بانکی بخش مسکن دارد.
به گفته بتشکن کشورهای ژاپن، انگلیس و آلمان تاکنون به ترتیب ۱۸۰۰، ۱۵۰۰ و ۱۱۰۰ میلیارد یورو تسهیلات خرید مسکن پرداخت کردهاند و این در حالی است که در ایران میزان تسهیلات پرداختی خرید مسکن ۱۲۲ هزار میلیارد تومان معادل حدود ۴۰ میلیارد دلار است که با کشورهای توسعهیافته بسیار فاصله دارد. مدیرعامل بانک مسکن به صراحت از ناکارآمدی و ناکافی بودن تسهیلات این بخش سخن گفت و بر ضرورت و اهمیت راهاندازی بازار رهن ثانویه برای کمک به جریان بازار رهن اولیه و تقویت تسهیلات خرید مسکن تاکید کرد.
۱۰ ویژگی بازار رهن ثانویه
انتشار اوراق وام رهنی در حالی برای نخستین بار در کشور صورت گرفته است که امروزه یکی از عناصر اصلی بازارهای مالی در دنیا به شمار میرود. بازار رهن ثانویه ویژگیهایی دارد که نشاندهنده جایگاه و اهمیت آن در بخش مسکن است. راهاندازی این بازار موجب میشود داراییهای مالی بانک عامل بخش مسکن که دیر نقدشونده و بیتحرک است، آزاد شود و به پرداخت دوباره وام خرید اختصاص یابد. این بازار همچنین نسبت کفایت سرمایه بانک را بهبود میبخشد و در نتیجه قدرت وامدهی بانک افزایش مییابد. از سوی دیگر به کمک این بازار مطالبات بانکی سریعتر وصول شده و بدهی بانکها تعدیل میشود.
افزایش نقدینگی در اختیار بانک، جلوگیری از قفل شدن بیشتر منابع بانکی، محدودسازی استقراض بانک عامل بخش مسکن از بانک مرکزی، کاهش دخالت بانک مرکزی در بازار پول و مدیریت بهینه داراییها و بدهیهای بانک از دیگر منافع راهاندازی بازار رهن ثانویه است؛ ضمن اینکه این بازار فرصت یک سرمایهگذاری مطمئن و کمریسک را برای فعالان بازار سرمایه فراهم میکند.