لیدرهای انقلاب صنعتی چهارم

به نقل از دنیای اقتصاد: در انقلاب صنعتی سوم که حدود نیم قرن پیش آغاز شد، صنعت اتوماسیون چهره تولید را دگرگون کرد. اینک با شبکه‌بندی سامانه‌های تولید هوشمند در درون کارخانه‌ها، ادغام شبکه‌های خلق ارزش در سطح کلان، اعمال مهندسی در سرتاسر شبکه ارزش و چرخه کامل عمر کالا و بهره‌گیری از فناوری‌های پرشتاب، انقلاب صنعتی چهارم بر پایه سامانه‌های تولید سایبرفیزیکی و دنیای مجازی در حال ظهور است. در این میان موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی با همکاری شبکه راهبران پروژه‌های اروپایی (EPL) دومین همایش بین‌المللی انقلاب صنعتی چهارم را با هدف درک محیط آینده کسب و کار ذیل سایه پیشرفت‌های فناوری نوظهور برگزار کرد. در این همایش با معرفی لیدرهای انقلاب صنعتی چهارم در جهان، بر این نکته تاکید شد که الگوی صنعتی در ایران از نفس افتاده و لازم است با هماهنگی در چهار حوزه الگوی جدید توسعه صنعتی در کشور تعریف شود.

محمدرضا رضوی، رئیس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در این همایش با اشاره به اینکه نشان‌ها و علائم حاکی از وقوع انقلاب صنعتی چهارم است، اظهار کرد: لیدر انقلاب صنعتی چهارم، بنگاه‌ها و دانشجویان هستند و این تحول بر بستر اینترنت استوار است که تحولات خاصی در صنعت به‌وجود خواهد آورد. این دوره در اروپا، آمریکا و ژاپن اتفاق می‌افتد. این در حالی است که الگوی صنعتی در کشور ما از نفس افتاده و هم اکنون عمده فعالیت‌های صنعتی برای حفظ بازارهای داخلی است و کالاها را برای این بازار تولید می‌کنند. در واقع ۹۲ درصد ارزش تولیدات کالا برای بازار داخلی و ۸ درصد برای بازار خارجی تولید می‌شود.

رضوی با اشاره به اینکه علائم متعددی وجود دارد مبنی بر اینکه الگوی صنعتی در ایران از نفس افتاده است، گفت: اولین علامت آن است که سهم بخش صنعت و معدن از GDP کاهش یافته است. در حال حاضر این سهم از ۱۷ به حدود ۱۳ رسیده است. دومین علامت این است که به جز مواردی از تولیدات منبع محور کشور مانند فولاد و انواع سنگ، در تولید محصولات کارخانه‌ای که صادراتی باشند محدودیت داریم. در حال‌حاضر تولیدات صنعتی صادرات محور ایران بیشتر شامل صنایع غذایی و پوشاک هستند. در سایر بخش‌ها نمی‌شود انتظار ورود به بازارهای بین‌المللی را داشت. اما بازار تقاضاهای آتی، محصولات تولیدی کنونی را قبول نخواهند کرد. محصولات در بازارهای جدید کاملا بر پایه دیجیتال استوار هستند.

وی گفت: اگر بخواهیم الگوی جدیدی برای توسعه صنعتی داشته باشیم، نیاز به یک مسیر و قطب‌نما داریم. مجموعه آنچه در انقلاب صنعتی رخ می‌دهد، می‌تواند این راه را به ما نشان دهد و کمک کند تا هماهنگی‌های لازم ایجاد شود.

وی با بیان اینکه در چهار حوزه باید هماهنگی‌هایی صورت گیرد، اظهار کرد: ابتدا باید بدانیم در چه صنایعی باید سرمایه‌گذاری کنیم؛ یعنی سرمایه‌گذاری ما هدفمند باشد. سپس باید زیرساخت‌هایی که نیاز است را به‌صورت منتخب تهیه کنیم. چراکه ما از محدودیت منابع صحبت می‌کنیم بنابراین باید تامین زیرساخت‌ها را اولویت‌بندی کنیم. در ادامه باید نیروهای انسانی را نیز با برنامه ریزی تربیت کنیم و هدفمند باشیم. در انتها نیاز به مدرن‌سازی تشکیلات و ساختارهای سازمانی توانمند مدیریتی داریم.

به گفته رضوی، ما باید در قالب یک شبکه هماهنگ در قالب یک کمیسیون یا شورا با دیگر نهادها و دستگاه‌ها در ارتباط باشیم و به‌صورت هدفمند با یکدیگر همکاری کنیم. وی با اشاره به اینکه همیشه در فرآیند ایجاد یک تغییر، مقاومت‌هایی صورت می‌گیرد، گفت: در این راستا باید تلاش شود که در جریان تغییرات، کمترین آسیب وارد آید. جواد جاسبی، استاد دانشگاه، همسوسازی راهبردی در الگوی تغییر پارادایم صنعت را به‌عنوان موضوع سخنرانی خود انتخاب و از آن به‌عنوان دشوارترین راه برای رسیدن به انقلاب صنعتی چهارم یاد کرد. وی با اشاره به ۵ مسیر برای تحقق انقلاب صنعتی چهارم گفت: افزایش سطح آگاهی، تدوین نقشه راه، تسهیل انتقال دانش و فناوری، بومی‌سازی و راهبری الگوها می‌تواند کمک کند تا مسیر انقلاب صنعتی چهارم را هموار کنیم.وی در ادامه به بیان ۶فرضیه در این باره پرداخت. نخست اینکه انقلاب صنعتی چهارم الگوی تازه‌ای است که نمی‌توان از آن با بی توجهی عبور کرد. دوم؛ انقلاب صنعتی چهارم در راه است و از آن گریزی نیست. بر اساس این دو فرضیه ما چه بخواهیم و چه نخواهیم انقلاب صنعتی چهارم در تمام شئون زندگی ما تاثیرگذار است و نمی‌توانیم از آن عبور کنیم. سوم؛ انقلاب‌ها ممکن است مخرب و مخل یا سازنده باشند. چهارم؛ دانش و فناوری اساس این انقلاب و قلب تپنده آن است. پنجم؛ متخصصان کلید انقلاب صنعتی چهارم هستند و ششم؛ انقلاب صنعتی چهارم ارتباطات و تعاملات فنی و ساده‌سازی است. از این رو سخن با کسب و کارهای جدید است. وی با برشمردن این فرضیه‌ها وارد سنجش وضعیت ایران امروز شد.