تعداد بسیاری از معادن ایران را معادن کوچک مقیاس و متوسط تشکیل داده و سرمایهگذاریهای خرد و کلان بسیاری در آنها انجام شده است. در این میان سهم بنگاههای اقتصادی کوچک کشور در بخش معدن ۸۵درصد بوده؛
پس میتوان گفت این بخش از ظرفیت بالایی برخوردار است و در صورت توجه بیشتر به آن میتوان به ارزشآفرینی امیدوار بود. در این میان کارشناسان صنعت معدنکاری میگویند در صورتی که به معادن کوچک مقیاس تسهیلات ارائه شده و امکان اکتشافات در هنگام بهرهبرداری فراهم شود به طور قطع بسیاری از آنها به معادن بزرگ تبدیل خواهند شد. ارائه تسهیلات به معادن کوچک مقیاس و متوسط نیز میتواند زمینهساز تجمیع معادن با یکدیگر شود و درنهایت نسبت به راهاندازی واحدهای فرآوری اقدام کنند. گفتنی است چندی پیش با شروع فعالیت میز صندوق بیمه سرمایهگذاری فعالیتهای معدنی در استانها، مدیرعامل این صندوق از تغییر استراتژی برای ارائه تسهیلات به معادن خبر داده و گفته بود قرار است روی معادن بزرگ مقیاس با ارزشافزوده بالا متمرکز شود.
معادن کوچک را فراموش نکنیم
فعالیتهای معدنی، سرمایهگذاری و منابع مالی زیادی میطلبد. بنابراین صندوق بیمه سرمایهگذاری فعالیتهای معدنی (ضامن بهرهبرداران معدنی در برابر بانکها و موسسههای مالی) میتواند از فعالان بخش معدن کشور از جمله معادن کوچک مقیاس و متوسط حمایت کند. اما همانگونه که گفته شد استراتژی صندوق بیمه سرمایهگذاری فعالیتهای معدنی تغییر کرده است. به این ترتیب از این پس بیشتر روی معادن بزرگ مقیاس و همچنین معادنی که ارزش افزوده و ارزش اقتصادی بیشتری دارند تمرکز میشود. رئیس کمیته اکتشاف خانه معدن ایران درباره تغییر رویکرد صندوق بیمه سرمایهگذاری فعالیتهای معدنی به صمت گفت: ارائه نظرهای مختلف از جمله تجمیع معادن از سوی دولتیها به منظور بالا بردن ارزش افزوده و ارزش اقتصادی از این معادن بهطور قطع به نفع معدنکاران و فعالان این حوزه خواهد بود.محمدجعفر صادقیپناه ادامه داد: اما نباید معادن کوچک و متوسط که در حال فعالیتند یا به دلایل مختلف تعطیل شدهاند و نیازمند یاری هستند فراموش شوند. اگر هیچگونه تسهیلاتی به آنها ارائه نشود و تنها معادن بزرگ امکان دریافت تسهیلات داشته باشند، صنعت معدنکاری ایران زمین خواهد خورد زیرا تعداد معادن بزرگ ما محدود است و بخش عمده معادن کشور را معادن کوچک مقیاس و متوسط تشکیل میدهد که نیازمند دریافت تسهیلاتند. در واقع ارائه تسهیلات به این معادن برای گسترش فعالیتهای اکتشافی، لازم و ضروری است.
به گفته وی، صندوق بیمهسرمایهگذاری فعالیتهای معدنی با ارائه تسهیلات به معادن کوچک مقیاس و متوسط برای انجام اکتشافات (هنگام بهرهبرداری) به توسعه فعالیت آنها کمک کند و بهرهبرداران و سرمایهگذاران در ادامه کار نسبت به راهاندازی واحدهای فرآوری اقدام کنند. در این صورت بسیاری از معادن کوچک، خودبهخود به معادن بزرگ تبدیل میشوند. (بسیاری از معادن کوچک مقیاس و متوسط ذخایر قابل قبولی از مواد معدنی را در خود جای دادهاند.) وی معتقد است حمایت نکردن از معادن کوچک مقیاس و متوسط ضربه جبرانناپذیری به آنها وارد میکند.
ایجاد ارزشافزوده بیشتر از معادن
جعفریپناه در ادامه، موضوع خام فروشی مواد معدنی را مطرح کرد و گفت: هر قدر ارزش افزوده بیشتری از فروش محصولات معدنی به دستاید معدنکاران و سرمایهگذاران بخش معدن نیز از آن استقبال خواهند کرد. در این میان برخی از تولیدکنندگان موادمعدنی که زمینه فروش محصولاتشان در داخل کشور فراهم نبود نسبت به صادرات مواد معدنی خود اقدام میکردند. بهعنوان نمونه در استان هرمزگان چند معدن گچ که نیازی به گچ آنها در داخل کشور نبود، محصولات خود را صادر میکردند. در این میان زمانی که معافیت مالیاتی آنها حذف شد، معادن از رونق اقتصادی افتادند و فعالیت آنها متوقف شد. بنابراین باید زمینه سرمایهگذاری در حوزه معدن ایجاد شود تا فعالیت در معادن بیشتر شود. این موضوع شبیه به بحث ما درباره ارائه تسهیلات به معادن کوچک مقیاس است که با ایجاد شرایط مناسب برای معدنکاری، حلقههای بعدی برای تکمیل زنجیره معدن ایجاد میشود و از تعطیل شدن آنها جلوگیری میکند.عضو هیاتمدیره خانه معدن ایران در ادامه گفت: صندوق بیمه سرمایهگذاری فعالیتهای معدنی میتواند با ارائه تسهیلات به معادن کوچک مقیاس و متوسط، زمینه انجام اکتشافات در هنگام بهرهبرداری را فراهم کند و بهرهبرداران بهطور قطع به ذخایر جدیدی دست مییابند.